Mamy reprodukcję dzieła Dominiki Lewandowicz „Polska Korczaka” Dziękujemy, Dominiko!

O ideę obrazu i jego historię zapytałam autorkę…

Projekt „ Mapa Polski z wizerunkami Janusza Korczaka” powstał na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka, Marka Michalaka, który zaproponował formę dzieła: podział Polski na dziewięć części, przedstawiających Janusza Korczaka w  ważnych życiowych momentach.

Symboliczne "rozbicie" kraju jest nawiązaniem do filozofii Starego Doktora, który dzielił swoje życie na dziewięć etapów ("Pamiętnik i inne pisma z getta"), skłaniając się ku teorii, że "człowiek zmienia się co siedem lat".

Praca okazała się niezwykle trudna i zajmująca. Pierwszy pomysł rozpisania etapów życia i działalności Janusza Korczaka z zachowaniem dat podawanych w pamiętniku – nie przyniósł zakładanego efektu, gdyż przebogaty życiorys pisarza okazał się niemożliwy do zilustrowania w dziewięciu częściach.

Szkice i projekty po konsultacjach z Rzecznikiem Praw Dziecka oraz  członkiem Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka (Paweł Rieske) ulegały permanentnym zmianom.

            Wyzwanie stanowiło również nieszablonowe potraktowanie ilustracji. Znanych jest w Polsce i na świecie wielu ilustratorów podejmujących w swoich pracach tematykę korczakowską;  chodziło o wprowadzenie do ilustracji autorskich motywów, które wyróżnią pracę spośród innych dzieł o Korczaku.

W efekcie, mapa nie ilustruje etapów życia pisarza, tylko symboliczne momenty w jego życiu, a ich ułożenie nie stanowi kolejności chronologicznej. Na „mapie” znajdujemy kolejno (od lewego górnego rogu):

1.     Korczaka na Powiślu, zadumanego nad tragiczną sytuacją żebrzących warszawskich dzieci,

2.     pisarza z symboliczną - papierową gołębicą na ramieniu, na tle morza z unoszącym się na  nim  papierowym statkiem, który swym  kształtem przypomina gwiazdę Dawida,

3.     Janusza Korczaka - wiecznego chłopca z małymi, papierowymi samolotami i wielkimi planami na przyszłość,

4.     drzewo genealogiczne rodziny Goldszmit, wraz z symboliczną postacią młodego Henryka na dziecięcej huśtawce (bujaczce) z latawcem oraz Starego Doktora, który przypatruje się sobie-dziecku,

5.     okno w Domu Sierot, w nim Korczaka spoglądającego na świat lub/i na siebie zaczytanego przy biurku z lampą, która rzuca smugę światła na złotego kanarka na parapecie; w oknie zamiast firanek – kwitną niezapominajki.

6.     dzieci, Starego Doktora i Stefanię Wilczyńską ze sztandarem Domu Sierot, na którym narysowana jest czterolistna koniczynka; postacie kryją się przed burzą pod ogromnym parasolem,

7.     stronę z Pisma Dzieci i Młodzieży „Mały Przegląd”,

8.     wnętrze Domu Sierot: łóżka, dzieci  i Janusz Korczak bawiący się z wychowankami,

9. ostatni spacer dzieci z Doktorem;  Korczak na pierwszym planie z liściem kasztanowca na głowie, ma zamknięte oczy-nie chce czy nie może patrzeć?

Praca namalowana jest w technice akrylowej na stuletniej sosnowej desce, przy użyciu płatków szlagmetalu. Powstała z okazji III Międzynarodowego Kongresu Praw Dziecka i VIII Międzynarodowej Konferencji Korczakowskiej, a  prezentowana i wręczana  była podczas otwarcia konferencji w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Poszczególne jej części trafiły do: USA, Kanady, Izraela, Muzeum POLIN, Prezydenta Miasta Warszawy, na Wybrzeże Kości Słoniowej, do Biura Rzecznika Praw Dziecka, Parlamentu Europejskiego oraz Muzeum Orderu Uśmiechu w Rabce-Zdroju.

„Czym właściwie jest życie, czym jest szczęście? - Byle nie gorzej, byle tak właśnie jak teraz.” /Janusz Korczak „Pamiętnik i inne pisma z getta”/.

Słowa Dominiki Lewandowicz w tekst zebrała A. Z. Z.

Według mitologii greckiej porastał brzegi rzeki zapomnienia i był atrybutem Demeter. W starożytnym Rzymie stosowano  go jako środek znieczulający. Gdy pojawi się na polu pośród zbóż ozimych -  uchodzi za chwast, a gdy zakwita w przydomowym ogródku-zachwyca delikatnością płatków i kolorem. W kulturze masowej funkcjonuje obecnie jako popularny wzór na odzieży oraz symbol jednej z wiodących marek perfum. W pamięci niektórych utkwił jako fragment piosenki: „Czerwone maki na Monte Cassino”.

W Platerowie jest teraz motywem przewodnim warsztatów artystycznych. Lepiły go nauczycielki i członkinie stowarzyszenia na zajęciach z Danielem Ludwiczukiem, szkliwi młodzież na świetlicy w szkole, a nad wypałem czuwać będzie  Ewelina Siemieniuk.

A wszystko w słusznym celu…

A.Z.Z.

fot. zasoby ZPO w Platerowie

Nie sposób przejść przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN bez zatrzymania się przy wystawie poświęconej  Schulzowi.

W zeszłoroczną 125. rocznicę urodzin i 75. rocznicę tragicznej śmierci pisarza w ramach projektu dofinansowanego przez Muzeum Historii Polski doszło do wydania przewodnika „Drohobycz – fizjonomia losu i życia”  autorstwa M. Daszko i A. Zienkiewicz – Zielińskiej.

Teraz, podczas szkoleniowego pobytu w Muzeum POLIN wszyscy nauczyciele ZPO w Platerowie oraz członkowie stowarzyszenia mieli możliwość zapoznania się lub przypomnienia sobie sylwetki tego malarza, grafika i prozaika, z którego opowiadaniami zetknęli się na języku polskim.

 „ Dla dobrej woli nie ma zapory, intensywnej chęci nic się nie oprze.” 

B. Schulz „Sklepy cynamonowe”

A.Z.Z.

fot. E. Siemieniuk, A.Z.Z.